Yasin Ertuğrul

       Moskova’da Krasnaya Bulvarı’ndaki askerî müzede bulunan Kurmay Başkanı Dük Aleksandroviç Pietroviç’in karargahına gönderdiği rapor, tarihin beyaz hüznünü şöyle nakşeder vaziyettedir. “Allahuekber dağlarında Türk müfrezesini esir alamadım. Bizden çok evvel Allah’larına teslim olmuşlardı… 24.12.1914 Perşembe.      Destan bir milletin ortak hafızası ya da o milletin müşterek hazinesidir. Doğru veya yanlışı ile kahramanlık öyküleri efsanevi birer soluk olup tarihin puslu aynalarına sır olurken yiğitler tekrar ve tekrar kalkıp, silkinip cenge tutuşmaktadırlar. İşte böyle bir manzara da her millet kendi ufkunu çizmeye fırsat bulmuş ve o afakları ardından gelecek nesillere hedef olarak göstermiştir. Nitekim Çanakkale şehitlerimiz için söylenen söz bu durumu şu şekilde destekler niteliktedir: “biz vurulduğumuzda değil, unutulduğumuzda ölürüz.” Açıklama sadedinde, biz o kahraman nesli yad ederek ve onlara yakışır şekilde yaşayarak unutulmadıklarını b...

  Cânıma bir merhaba sundu ezelde çeşm-i yâr Şöyle mest oldum ki gayrın merhabâsın bilmedim Ahmet Paşa      Ötelerin rayihasını taşıyan insanın insanla alemde temerküz edişini, dünyadaki insan olma çabasını ve insanın rabbisinin teklifine muhatap oluşunu tarihi bir süreç olarak ele alırsak ilk söz etmemiz gereken vakıa sanırım elest bezmi olsa gerektir. Çünkü ademin mükellef oluşunu ve meleklerin inhinasına mazhar edilişini tazammum eden o ân-ı dakik sadece bir sorgu değil aynı zamanda insanın yokluktan varlığa çıkışının bir eşiği olmuştur. İşte o eşik sadece beden ve ruhun izdivacı olmayıp alemlerin içinde birer alem/işaret olması yönünden hayret vericidir. Böyle bir manayı muhtevi olan elest bezmi nice alimlerimizce enine boyuna kendi uzayında irdelenmiştir. Başta da denildiği gibi sadece basit birer ahit ya da misak olmayıp, yaratılış emrinin tebarüz ettiği mazbatasıdır o.      Farsça “topluluk, sohbet meclisi” gibi manalara gelen “bezm” kelimes...

 “Hakîkat cümle âlem bir nefesdir” Sun’ullâh-ı Gaybî        Hakikat      Hayat, içinde yüklendiği tüm mana fakülteleri ile beraber öylesine geniş ve esrarlı bir daire çizer ki insan bu çemberi kırmanın ötesinde belki bu dairenin hattına bile ulaşamaz. Kimi zaman o kavise benzer birtakım çizgiler hayalin ince cilvelerini cezbetse de nihayetinde bu hatt-ı münhanînin gerçek olmadığını ve daha ileriye gitmesi gerektiğini anlar. İşte insanın anlam yolculuğu bir bakıma bu sidret-ül münteha diyebileceğimiz çember kırma ameliyesi/cehdi/gayreti neticesinde gerçekleşir. O öyle bir ufuktur ki yollar büklüm büklüm ona doğru burulur. Lakin kişinin hayat Sergüzeştinde hayr ve şer bu yolları bazı yerlerde çatallandırır. Adem'in imtihanı da tam olarak burada görünmektedir. Binaenaleyh yol hem uzun hem kavisli hem de sislidir. Fakat biz biliyoruz ki yol da O'nun varlık da O'nundur. İşte bu bilinç hali ile yolu bulmalı akabinde o yolu bilmeli ve girmeliyiz. Girm...

Fikirleri derlemek sanıldığı kadar kolay olmasa gerek. Onları bir kisveye bürümek. Onları yedirmek, içirmek. Onlarla zaman harcamak. Hepsi kutsal birer hizmet gibi olanca alaka ile yapılacak işler. Yoğunlaşmadan olması neredeyse mümkün de değildir. Üzerinde vakit harcanmalı. İşte böyle bir ameliyenin nihayetinde anca yazı ortaya çıkabilir kanaatimizce. Bizde niyet ettik fikirlerimizi derlemeye. Bir dergi yapalım. Yapalım ki derli toplu bir şekilde düşünce ve kültür dünyamızı yeni arkadaşlarımıza tanıtabilelim. Çağımızın olanca gürültüsünden Rabbe çağıran nidaları duyamaz olmanın verdiği teessüf ile yola çıktık. Biz belki duyduk ama duyamayan vardır. Hem Nebiler Serveri Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) bir hadis-i şeriflerinde mealen "Burada olanlarınız, burada olmayanlara tebliğ etsinler! Belki de kendilerinden daha anlayışlı birine tebliğ etmiş olabilirler. Sözlerimi işitip belledikten sonra, başkalarına aynen aktaranın Allah Teâlâ yüzünü ağartsın." buyuruyorlar. Bizde...

     “Geceyi gündüze katarsın, gündüzü de geceye katarsın. Ölüden diriyi çıkarırsın, diriden ölüyü çıkarırsın ve dilediğine sayısız rızık verirsin.”      Nefes      Geceler üzerine eminim çok şeyler yazılmıştır. Onun karanlığı hakkında ya da onun gündüze gebe oluşuna. Belki örttüğü bir alem veya ağzını açtırdığı çuvallar hakkında. Kimi zaman şiirlere davet edilmiş kimi zaman nesirleri süslemiş. Hem el emeği göz nuru örülmüş bir masal da denk gelinen bir arkadaş, bir yoldaş olmuş hem de gam müptelasının sığınağı. Öyle kağıtları tezyin etmiş ki onlara pahası biçilemez bir değer katmış. Dervişan zikrini ona açmış, alim gölgesini ona saklamış. Hz. Ömer’i yollara düşürmüş, Akif’in (Kocakarı İle Ömer | Safahat) dilinden de satırlara. Kimisi de mehtaba yolculuğa çıkmış (Yahya Kemal | Gece) sandalla onda. Ve dahi alemlere rahmet olarak gönderilen Nebiye (sas) ilk o tanık olmuş. Nitekim yazılmış, yayılmış, bilinmiş ve bildirilmiş. Gün olmuş can ko...

"Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen" ( Şeyh Galip )      İnsanı bir tümce içine sığdırmak istiyorum bazen. Her insanı teker teker ya da bir tümel olarak insanlığı. Öyle şümullü olsun ki bu tümce, yetmiş iki milleti birden kucaklasın mesela. Öyle bir dünya inşa etsin ki pirim Yunus gibi yüz yıllar sonra bile hoşgörüsü ile kaim olabilsin. Anadolu irfanını taşısın mesela. Maddeye inen gözlerin maneviyatta nasıl kör olduğunu bilerek maddeyi, o som elementi soysun ve ortaya latif bir cihaz elde etsin. Kâinatı, o som olandan yormasın. Soyut olandan sürdürsün. Soyut olanı somut olandan sıyırıp alsın. Alsın ki elimize geçenle değil yüreğimize sinenle uğraşalım. Sinsin gönlümüze ve oradan da dilimize bir cevher gibi yürüsün. Uğrasın satırda, defter çizgilerine hapsettiğimiz kelimeler ve cümleler birer birer dilimize/gönlümüze. “Neyin olduğunu” değil de “neyin olmasını” isteyelim. O tümceler bize insanı öyle anlatsın ki mesela onu An...

     Ne yazacağını bilmek ve bilmemek öyle ince ki aslında. Sözleri giydirmek ve onları bir şekle sokmak. Kılıç kadar keskin ve kıl kadar ince. Ne kadar okursan oku ve dahi ne kadar yazarsan yaz aslında dökülenler yalnızca yaşadıklarındır. Bu kaide sanırsam hiç değişmeyecek. Ne gördüyse göz diğer azalar ona tabi oluyor ya, yaşantıda da böyle diyebiliriz. Neler görüp neler yaşadıysa birey onu anca dökebiliyor. Bendeniz de birkaç kelam etmek için kalemi elime alıyorum. Lakin çok defalar yazacaklarım öyle beynimi karıştırıyor ki. Ne yazacağımı sapıtıyorum. Esasında bu kadar karışık olmasına karşın belki kronolojik şekilde ele alsam bitirebilirim. Lakin insan dediğimiz o muhteşem canlı öyle hayretengiz bir mecmu ki basitçe çözülmüyor. Bu bedenen olabileceği gibi ruhi olarak da böyle. Nitekim benim bahsettiğim sizlerin de tahminde bulunduğunuz üzere ruhi yapısı. Yazı yazacağım vakit beynim sanki her olayı, anıyı ve her bilmeceyi önüme seriyor ve gene ben bir müsamere izler gib...

“Can bu ilden göçmedin cânânı bulmazsa ne güç Yârini terk etmedin yârânı bulmazsa ne güç.”      Kendime diyorum bazen ne için varsın diye. Cevap soruda gizli esasında ama ben gene de sormak istiyorum. Niyetim temcit pilavı gibi dönüp dolaşıp aynı soruyu sormak değil elbette. Sadece ekine köküne ayırmak ve neyi nerede aramak lazım ona bakıyorum. Bulabildim mi? Neme lazım efendim. Ayrıca sanırım bulmak da mümkün değil. Aramak farz, bulmak gaip. Tabi bu ibare bana ait. Bilgeye (!) sorsan o çoktan bulmuştur cananı. Canan demişken acaba can ile nasıl bir bağ söz konusu. Ukba yolcusu insan için yakinen bilgisine vakıf olunan o şey, hadisi şerife konu edinilmiş üç şeyden hangisi olsa gerek dersiniz? Güzel koku, kadın ve namaz. Canan hangisi? Aşıkândan olan ünlü halk kahramanımız bilge keloğlan gibi bizde hepsini tek vücutta toplayıp öyle mi anlasak? Ehli namaz güzel kokulu bir kadın. Ya da kadınlar için ehli namaz güzel kokulu bir erkek. Sizce bu basit değil mi? Bir misal...

"Var git hatun çantayı hazırla harp bu çetin olacak Bu şiir ki   kara, tüm zamanların halifesi olacak ‘Bakma öyle gözlerime ıslak ıslak ‘Ne olur’ demeyeceğim ne olacaksa olacak Yok öyle duygusallık kalbim temiz hümanistlik falan Terk-i dava etmeden önce bir namazımızı kılalım kalk Nefis bu harp bu nefsimize çok şeyler katacak Olsun da sabah ola harp ola vatan ola Sen çantamızı hazırla" Ali Celep Nereden çıktı bu savaş. Gene kim kime düşman. Ellerin niçin kan revan. Yiğidim, nerede çantan. Afakı deler geçer gözlerin. Nedir sana bu kadar endişe veren? Askerim soğuyor ellerin. Şimdi yum biraz gözlerin. Hele bir dinlen. Yarın devam eder harp derin ve derin. Olmaz deme sürekli. Naz etme bana. Seni düşünürüm. Ben beklerim nöbeti sabaha kadar, sen harp başlayınca siperden çıkarsın. Vuruşursun. Olma' mı? Ecdadın her nefesinin destansı birer soluk olduğu gerçeği her tarihi kitapta tekrar ve tekrar gün gibi açığa çıkar. Öyle yaşamışlar ki yüz kızartacak işleri h...

  Misâfir-hâne-i dünyâda hân-ı gussa-zâdımdur Libâs-ı âfiyet merdûd-ı çeşm-i şu'le-zâdımdur  Fuzûlî   Nefes    Hayat, onu ne kadar anladığımızdan ve anlattığımızdan bağımsız gerçek. Yaşam ne kadar sürdürdüğümüzden ve ne için sürdüğünden vareste bir doğal. Olgu olamayacak kadar mucize. Mit olamayacak kadar gerçek. Öte dünya canlısının ilk ve sonu. Ben ’in sonradan bilgisine vakıf olan bizler acaba Ben ’den ayrımıyız. Ve dahi ayrıysak o zaman ben nedir ki hayata nasıl izale edeceğiz? Hayat derken; “şayet yalnızca üretebildiğimiz bir şeyi gerçek manada tanıdığımızı iddia edebiliyorsak, şu an itibariyle bizler hayatın ne olduğunu bilmemekteyiz. Hatta hayat formunun mahiyeti/neliği hakkında bütünüyle doğru bir tanım getirebilecek konumda da değiliz.” İçinde bulunduğu Küre ’yi(hayatı) daha tanımlayamazken nedir insanın idrakine sunulan gizem?             İlk Boya    Bay hiç kimse/Mr. Nobody kadar müdrik değiliz ki...

Arkandan bakan bir şey olmalı hayat, arkasından baktığın değil. Nefes     İnsan evladının kıymet ini yalnızca zora düşünce anladığı nice hayat damarlarımızdan biri. Her teneffüs ayrı birer hayat olsa dahi. Her göğsün kabarışı aslında yeniden dese dahi. Hayat . Ne kadar da manidar . Nedir bu haddi takatini pek ziyade tecavüz ettiğimiz mefhum ? Yalnızca her soluk ta bile idrak edebileceğimiz bir terim mi? Soğuk mu o kadar? Yoksa bir kavram mı demeliyim? Arkasından koştuğumuz mu durmadan yılmadan? Yoksa ardımızdan koşan şey mi? Niçin ve nedenlerin çağında tereddütlerimizi yinelerken her saniyesi belki bir leal hükmünde olan bu kıymettar yaşamın ne kadarına ve nasıl sahibiz? Cevher anca cevherfüruş kimsenin elinde değerli iken onu biz camcıya mı yahut bir antikacıya mı sunuyoruz? Baki miyiz ki bu denli kıymet verdik, fani miyiz ki bu dereke önemsemedik? Cevap soruda gizli düsturunca mesuliyeti dillendirmek ister ve asıl soruya muhatap olan insanı serinin ilk yazısı...

        “Allah niyetine ahireti alana dünyayı verir de niyetine dünyayı alana ahireti vermez.”     “Nasıl böyle olmaz ki zaten? Ahirete niyet etmek demek, Allah’a itaat etmek demektir. Çünkü niyet ibadetin/kulluğun ruhu ve tâ kendisidir.” (Şah-ı Geylani)     Kulluğa/ibadete riayet etmek o kadar mühim görülmüştür ki, kudema arasında acaba ibadetin terkinde kaynaklanan büyük günah, dinden çıkmaya sebep olur mu bahsinde sohbetler, münazaralar yapılmıştır. Kimi alime göre bu büyük günah dinden çıkmaya sebep olurken kimi alimimize göre günahkâr olduğumuza delâlettir, dinden çıkmaya değil. Peki bu kadar ehemmiyeti haiz bir konuya biz ne kadar vâkıfız?     İbadet/kulluk ya da daha da geniş bir mana ile anlatmak istersem biz mükellef insanlar olarak ne ile muhatap olduğumuzu ne teklif edildiğini biliyor muyuz? Ayet-i kerimde geçen “Biz emaneti göklere, yerküreye ve dağlara teklif ettik, ama onlar bunu yüklenmek istemediler, ondan k...

      Kimi alimlerimize göre “hikmet” mükemmellik/kusursuzluk kimilerine göre hükmün konuluş amacı kimilerine göre ise ilâhî sırların ve gerçeklerin bilgisi, varlıkların var oluş amaçlarının kavranması, sebeplerle bunların sonuçları arasındaki ilişkilerde ilâhî iradenin rolünün keşfedilmesidir. Bir felsefe disiplini olduğu gibi bazen onu içine alan bu hayretengiz kavram bizi hem derinden etkiliyor hem de bilinçsizce muamma halini koruyor. Peki ya terkip de kullandığımız diğer veciz kelime? “Hane.” Sadece bir evden fazlası demek olan bu mefhum oluşturduğumuz birliktelikle yalnızca basit bir birleşik isim olmayıp, bir evren/universe kuracak güce sahip terim ve bizim için ortak payda da buluştuğumuz çatıdır. Nitekim yolunun başında olan biz genç salikler olarak ellerinde kalemle bekleyen, “hikmeti” nerede bulsa onu ilahi emir gereğince alıp tahkik ve tenkitten geçirerek özümseyen bir grup arkadaş için sıradan bir kelime demeye çekinerek söze başlıyorum.    ...